🩸 راهنمای جامع لوله‌های خون‌گیری در آزمایشگاه

مقدمه

در آزمایشگاه‌های بالینی، لوله‌های خون‌گیری نقش کلیدی در دقت نتایج آزمایش‌ها دارند. هر لوله با رنگ درپوش مشخص، حاوی ماده‌ای خاص است و برای نوع خاصی از تست‌ها کاربرد دارد.

---

🎨 رنگ درپوش لوله‌ها، افزودنی و کاربردها

🔴 لوله قرمز

• بدون افزودنی یا با فعال‌کننده لخته

• برای: بیوشیمی، سرولوژی

• خروجی: سرم

🟡 لوله طلایی (SST)

• حاوی ژل جداکننده و فعال‌کننده لخته

• برای: تست‌های هورمونی و ایمنی

• خروجی: سرم صاف و جداشده

🔵 لوله آبی روشن

• حاوی سیترات سدیم ۳.۲٪

• برای: تست‌های انعقادی (PT، PTT، INR)

• نکته: نسبت خون به سیترات باید دقیق (۹:۱) باشد

🟢 لوله سبز

• حاوی هپارین (لیتیم یا سدیم)

• برای: گازهای خون، بیوشیمی پلاسما

• خروجی: پلاسما

🟣 لوله بنفش

• حاوی EDTA

• برای: CBC، شمارش سلول‌ها، ESR

• ویژگی: جلوگیری از لخته شدن و حفظ سلول‌ها

🌸 لوله صورتی

• حاوی EDTA مخصوص بانک خون

• برای: گروه‌بندی و کراس‌مچ

• ویژگی: لیبل دقیق و ایمنی بالا

🩶 لوله طوسی

• حاوی فلوراید سدیم + اگزالات پتاسیم

• برای: گلوکز خون، الکل

• عملکرد: جلوگیری از تجزیه قند خون (گلیکولیز)

⚫ لوله سیاه

• سیترات سدیم ۳.۸٪

• برای: تست ESR

• نسبت خون به ماده: ۴:۱

🟡 لوله زرد (ACD یا SPS)

• SPS: برای کشت خون

• ACD: برای تست‌های ژنتیک و DNA

• حاوی آنتی‌کواگولانت ملایم

---

🧪 جدول خلاصه رنگ لوله‌ها و کاربردها

---

🧭 ترتیب صحیح خون‌گیری (Order of Draw)

رعایت ترتیب برداشت لوله‌ها بسیار مهم است تا از آلودگی متقابل جلوگیری شود:

1. زرد (SPS) – کشت خون

2. آبی روشن – تست‌های انعقادی

3. قرمز / طلایی – بیوشیمی، سرولوژی

4. سبز – پلاسما با هپارین

5. بنفش / صورتی – هماتولوژی، بانک خون

6. طوسی – تست‌های قند و الکل

---

📌 نکات کلیدی در استفاده از لوله‌ها

• لوله‌های دارای افزودنی باید بلافاصله بعد از خون‌گیری، ۸ تا ۱۰ بار وارونه چرخانده شوند (نه تکان شدید).

• پر کردن ناقص برخی لوله‌ها (مثل آبی روشن) می‌تواند باعث نتیجه اشتباه شود.

• تاریخ انقضا، شرایط نگهداری و ترتیب خون‌گیری همیشه باید چک شود.