دستگاه کوباس 8000 (COBAS 8000) یک سیستم آزمایشگاهی خودکار پیشرفته است که توسط شرکت Roche Diagnostics برای انجام تست‌های بیوشیمیایی، ایمونواسی، و مولکولی طراحی شده است. این دستگاه با استفاده از فناوری پیشرفته پردازش نمونه و روش‌های آنالیتی مختلف، امکان انجام طیف گسترده‌ای از آزمایش‌ها را با دقت و سرعت بالا فراهم می‌کند.
۱. اجزای اصلی دستگاه COBAS 8000
این سیستم از چند ماژول تشکیل شده که معمولاً شامل موارد زیر است:
– c702: ماژول بیوشیمی (برای تست‌های متابولیک، آنزیم‌ها، الکترولیت‌ها و …).
– e801: ماژول ایمونواسی (برای تست‌های هورمونی، تومور مارکرها، عفونت‌ها و …).
– ISEs (الکترودهای یون-انتخابی): برای اندازه‌گیری سریع الکترولیت‌ها (Na⁺, K⁺, Cl⁻).
۲. نحوه عملکرد دستگاه (به صورت تخصصی)
الف. مرحله نمونه‌گیری و بارگذاری (Sample Loading)
– نمونه‌های بیمار (سرم، پلاسما، ادرار یا مایعات دیگر) در لوله‌های مخصوص قرار می‌گیرند.
– دستگاه به صورت اتوماتیک نمونه‌ها را از رَک‌های نمونه (Racks) برداشت می‌کند.
– از بارکدخوان برای شناسایی نمونه‌ها استفاده می‌شود تا از خطاهای انسانی جلوگیری شود.
ب. مرحله پردازش و واکنش (Processing & Reaction)
– نمونه‌ها به کویِت (Cuvette) منتقل می‌شوند (ظروف کوچک شفاف برای اندازه‌گیری نوری).
– واکنش‌های شیمیایی/ایمونولوژیک با افزودن معرف‌ها (Reagents) انجام می‌شود.
– در ماژول c702 (بیوشیمی): واکنش‌های آنزیماتیک یا رنگ‌سنجی (Photometry) انجام می‌شود.
– در ماژول e801 (ایمونواسی): از روش‌های کمی لومینسانس (Chemiluminescence) برای تشخیص آنتی‌ژن-آنتی‌بادی استفاده می‌شود.
ج. مرحله اندازه‌گیری (Detection)
– اسپکتروفتومتر/فتومتر: جذب نور در طول‌موج‌های خاص را اندازه‌گیری می‌کند (مثلاً در تست‌های ALT, AST, Glucose).
– سیستم لومینسانس: در ایمونواسی، نور تولیدشده از واکنش‌های آنتی‌ژن-آنتی‌بادی را اندازه می‌گیرد (مثل تست‌های TSH, Troponin).
د. مرحله محاسبه و گزارش (Data Analysis & Reporting)
– نرم‌افزار دستگاه (COBAS Software) داده‌های خام را پردازش و با کالیبراتورها مقایسه می‌کند.
– نتایج به صورت عددی و با واحدهای استاندارد گزارش می‌شوند.
– در صورت وجود خطا (مثل حجم ناکافی نمونه یا تداخل)، دستگاه هشدار (Alert) می‌دهد.
—
۳. فناوری‌های کلیدی در COBAS 8000
✅ پیش‌پردازش خودکار نمونه (Sample Pre-treatment): رقیق‌سازی، سانتریفیوژ و جداسازی خودکار.
✅ سیستم کاهش حجم نمونه (Sample Volume Optimization): نیاز به حجم کم نمونه (مثلاً ۲ میکرولیتر برای برخی تست‌ها).
✅ پاک‌سازی خودکار کویِت (Cuvette Wash): جلوگیری از آلودگی بین نمونه‌ها.
✅ کنترل کیفی یکپارچه (QC Management): اجرای خودکار کنترل‌های کیفی (Quality Control).
۴. مزایای COBAS 8000 نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر
🔹 سرعت بالاتر: تا ۲۰۰۰ تست در ساعت (بسته به پیکربندی ماژول‌ها).
🔹 دقت بیشتر: کاهش خطاهای انسانی با اتوماسیون کامل.
🔹 انعطاف‌پذیری: امکان اضافه کردن ماژول‌های مختلف در یک سیستم.
🔹 پشتیبانی از تست‌های تخصصی: مانند **ویروس‌شناسی (HCV, HBV)، تومور مارکرها، و هورمون‌ها.
—
۵. کاربردهای اصلی دستگاه
– آزمایشگاه‌های بیمارستانی (تست‌های روتین بیوشیمی و هورمونی).
– مراکز تحقیقاتی (پژوهش در زمینه بیومارکرها).
– آزمایشگاه‌های تشخیص طبی خصوصی (با حجم نمونه بالا).
جمع‌بندی
دستگاه COBAS 8000 یک سیستم کاملاً خودکار، دقیق و پرسرعت است که با ترکیب تکنیک‌های اسپکتروفتومتری، ایمونواسی و الکتروشیمی، امکان انجام صدها تست مختلف را فراهم می‌کند. این دستگاه به دلیل قابلیت اطمینان بالا و انطباق با استانداردهای ISO و CAP، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های آزمایشگاهی در دنیا محسوب می‌شود.