پنل تیروئیدی (Thyroid Panel) یکی از آزمایش‌های رایج در حوزه تشخیص عملکرد غده تیروئید است که در آزمایشگاه‌های بالینی انجام می‌شود. این پنل مجموعه‌ای از تست‌های خونی است که برای بررسی وضعیت هورمون‌های تیروئیدی و عملکرد تیروئید طراحی شده‌اند.
✅ اجزای رایج پنل تیروئید:
-
TSH (Thyroid Stimulating Hormone)
-
مهم‌ترین شاخص عملکرد تیروئید.
-
از غده هیپوفیز ترشح می‌شود و میزان تولید هورمون‌های تیروئید را تنظیم می‌کند.
-
مقادیر بالا: کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)
-
مقادیر پایین: پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)
-
-
T4 (Thyroxine)
-
به صورت کل (Total T4) یا آزاد (Free T4) اندازه‌گیری می‌شود.
-
Free T4 دقیق‌تر است چون هورمون آزاد و فعال را نشان می‌دهد.
-
بالا بودن: پرکاری / پایین بودن: کم‌کاری
-
-
T3 (Triiodothyronine)
-
به صورت Total T3 یا Free T3 اندازه‌گیری می‌شود.
-
بیشتر برای بررسی شدت پرکاری تیروئید به کار می‌رود.
-
در کم‌کاری تیروئید معمولاً آخرین هورمونی است که کاهش می‌یابد.
-
-
Anti-TPO (آنتی‌بادی علیه آنزیم تیروئید پراکسیداز)
-
برای تشخیص بیماری‌های اتوایمیون تیروئید مثل هاشیموتو یا گریوز.
-
اگر مقدارش زیاد باشه، نشان‌دهنده‌ی حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئیده.
-
-
TgAb (Thyroglobulin Antibody)
-
نوعی آنتی‌بادی اتوایمیون دیگر علیه پروتئین تیروگلوبولین.
-
بیشتر در سرطان تیروئید یا تیروئیدیت خودایمنی بررسی می‌شود.
-
🧪 گاهی موارد دیگر هم بررسی می‌شود:
-
Thyroglobulin (Tg): به‌خصوص در پیگیری سرطان تیروئید استفاده می‌شود.
-
TRAb (TSH Receptor Antibody): مخصوص تشخیص بیماری گریوز (Graves’ disease).
🎯 کاربردهای بالینی پنل تیروئیدی:
-
بررسی علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید مثل خستگی، کاهش یا افزایش وزن، اضطراب، یبوست یا تعریق زیاد.
-
پیگیری درمان بیماری‌های تیروئیدی.
-
غربالگری در بارداری.
-
ارزیابی توده‌ها یا ندول‌های تیروئید.
-
پیگیری بعد از جراحی یا رادیوتراپی تیروئید.
🧬 نکته کاربردی برای پزشکان و مدیران آزمایشگاه:
-
بهتره Free T4 و Free T3 به جای Total اندازه‌گیری بشه.
-
پنل تیروئید گاهی به صورت پکیج ترکیبی در LIS آزمایشگاه تعریف می‌شه برای راحتی گزارش‌دهی.
-
حساسیت دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری دقیق TSH و Free T4 اهمیت زیادی در تشخیص اولیه داره.